SEMI-HOAX: Waarschuwing voor aidsbesmetting door heroïnespuiten in bus & treinen

De Hoax-Wijzer | 10/06/2016 | Update: 6/12/2016

Sinds mei 2016 circuleren er waarschuwingen voor heroïnespuiten die op de stoelen van treinen en bussen zouden liggen. De naalden zouden bovendien zeer giftig zijn en ervoor kunnen zorgen dat je besmet raakt met aids. In werkelijkheid gaat het om een anekdotische foto afkomstig uit Oostenrijk, en is er geen aanwijzing dat de banken en stoelen van het openbaar vervoer in Nederland en België hiermee bezaaid zouden zijn, noch dat mensen hierdoor besmet zouden zijn geraakt met HIV.

De circulerende hoax luidt als volgt:

📡ATTENTIE📡

Gelieve de stoelen in de bus & treinen, te controleren voordat u gaat zitten. Er kunnen namelijk heroïnespuiten tussen de openingen van de stoelen uitsteken. Deze naalden zijn zeer giftig wanneer je geïnjecteerd wordt loopt u kans om met aids besmet te raken. Massaal delen aub om iedereen te waarschuwen!

De hoax begon aanvankelijk in mei 2016 te circuleren in het Duits, en sinds juni 2016 doet ook een Nederlandstalige versie de ronde. Deze wordt sinds 5 juni 2016 verspreid door de Facebookpagina Bladi Dutch, wellicht met de bedoeling om zo meer leden naar hun pagina te lokken - zoals blijkt uit de uitdrukkelijke oproep tot "massaal delen". Kort nadien werd de hoax ook overgenomen door andere Facebookpagina's.

En op 5 december 2016 is deze waarschuwing ook verschenen op clickbait website Viralnext.

De circulerende foto is wel degelijk echt: begin mei werden deze spuiten aangetroffen op een zitbank in Badner Bahn bij Wenen in Oostenrijk. Dit werd door de lokale spoorweg bevestigd. Het betrof hier echter een eenmalig incident, en hoewel het mogelijk is dat dit opnieuw gebeurt was er geen aanwijzing dat meerdere spuiten of naalden op verschillende treinen werden achtergelaten. Er is ook geen geval bekend waarbij iemand besmet zou zijn geraakt door in contact te komen met de naalden.

Kort nadien begon diezelfde foto te circuleren als een waarschuwing voor zulke heroïnespuiten en besmette naalden, ook buiten Wenen en zelfs buiten Oostenrijk. Aangezien het ging om een uitzonderlijk en anekdotisch incident, is deze waarschuwing echter geheel zinloos en louter een vorm van kettingbrief. Er is al helemaal geen reden tot paniek in Nederland en België, waar de waarschuwing een maand later begon te circuleren, aangezien het incident in geen van beide landen heeft plaatsgevonden. Er zijn eveneens geen gevallen bekend waarbij mensen in België en Nederland besmet raakten met HIV als gevolg van een naald die rondslingerde op het openbaar vervoer.

In theorie is het wel mogelijk om besmet te raken met HIV (aids) d.m.v. een injectienaald die voordien gebruikt was door een aidspatiënt. Er kunnen immers resten van besmet bloed achterblijven op de naald, al is de duur van de potentiële besmetting veelal beperkt. HIV kan immers slechts een beperkte tijd overleven buiten het lichaam; de duur hiervan hangt af van omstandigheidsfactoren zoals de temperatuur. Een infectie kan echter enkel gebeuren indien het besmette bloed in contact komt met je eigen bloed d.m.v. je te prikken aan de naald (in een ader) of de naald in contact te brengen met een wonde. Zolang het virus niet rechtstreeks in je bloedbaan komt, is er dus in principe geen sprake van een besmetting. Het is eveneens niet mogelijk om besmet te geraken met HIV via voeding, insectenbeten of teken, zweet of speeksel, of gewoon contact met de huid (zonder verwondingen).

Hoewel het in theorie niet kan worden uitgesloten dat men gebruikte naalden kan aantreffen op het openbaar vervoer, is er geen reden om aan te nemen dat er op dit moment sprake is van een dreigend gevaar. De circulerende waarschuwingen berusten allemaal slechts op één anekdotisch incident in het buitenland. Het is dan ook aangeraden op de paniekzaaiende semi-hoax niet verder te verspreiden. De kans dat je spuiten of naalden zou aantreffen op een zitplaats in het openbaar vervoer is niet veel groter dan dat je er een ander scherp en snijdend voorwerp als afval of een giftige spin zou aantreffen. Ditzelfde geldt voor eender welke openbare plaats, zoals een zitbank in het park. Tevens is niet elke drugsnaald vanzelfsprekend besmet met HIV.

Bronnen:

- https://www.facebook.com/BladiDutch/photos/a.1775363036031933.1073741828.1775324969369073/1782831855285051/ [bron van de hoax]

- https://www.facebook.com/glazenhuisveenendaal/photos/a.1570546763085416.1073741829.1560688844071208/1733275840145840/ [bron van de hoax]

- http://viralnext.nl/is-nationale-waarschuwing-nederlanders-openbaar-vervoer-gebruiken [bron van de hoax]

- http://wien.orf.at/news/stories/2774340/

- http://www.mimikama.at/allgemein/die-zwei-kontaminierte-spritzen-in-ffentlichen-verkehrsmitteln/

- http://www.mimikama.at/allgemein/abermals-vergiftete-spritzen-in-ffentlichen-verkehrsmittel/

- http://www.aidsfonds.nl/hivaids/wat/hoe#ongelukken

- http://www.afanlv.org/index.php?option=com_content&view=article&id=89:how-long-does-the-virus-live-outside-the-body&catid=35&Itemid=146

- http://www.cdc.gov/hiv/basics/transmission.html